Teknoloji, Eğilimler ve Kehanet
Teknoloji, Eğilimler ve Kehanet
Ülkemizdeki teknoloji gündeminde Sanayi 4.0 bir hayli yer almıştı. Çeşitli değerlendirme belgelerinde mevcut durumumuzun Sanayi 2.0 ile 3.0 arasında olduğu, biraz daha kesin bir ifade ile 2.1 olduğunu söyleyen de oldu, 2.7 olduğu ifade eden de…
Ne var ki, biz bunu tartışırken dünya birden Sanayi 5.0 kavramını ve tanımını gündeme getiriverdi. Durum bizim açımızdan biraz daha karmaşıklaştı… Aynı zamanda yeşil mutabakat (green deal) da konuyu biraz daha değişik boyutlara kaydırmaya başladı.
Aslında bu cephede pek de yeni bir şey yok gibi görünüyor…
“Yapay zekâ (AI) ve makine öğrenimi”ilk sıradaki yerini korumakta hatta giderek bu konumu pekiştirmektedir. Robotik süreç otomasyonu (RPA) ise Sanayi 4.0/5.0 tartışmaları ile daha sık tartışılan konuya dönüştü. Yapay zekâ ile ilgili ulusal strateji belgesini yeni yayımladığımız bir zamanda, ivmesini gerçek üretimden alan bu konu bizi biraz tartışmaların dışına itmek gibi bir riski de beraberinde getiriyor… Kuantum bilgisayarların her geçen gün biraz daha gerçekliğe yaklaştığı bu dönemde özellikle 5G teknolojisinin de hızla yaşamımıza girmeye başlaması, kuantum bilişimin yanında uç bilişim, nesnelerin interneti (IoT) ve otonom araçlar konusu da bu yarışmadaki varlıklarını sürekli hatırlatmaktadır. 5G konusunda ULAK ve HTK’ya duyulan güven ve gururun yanında haklı bazı endişelerde artmaya başladı.
Kripto paralar konusunda, Çin’in yaklaşımından ve girişimlerinden kaynaklanan iniş-çıkışlar,teknolojiden çok finansal piyasaları fazlaca etkiliyor ve tedirginlikleri artırıyor. Bu tedirginlikler ise kripto paranın yanısıra blok zinciri konusunu da biraz geriye öteliyor gibi… En azından merkez bankaları şimdilik dijital parayı tartışmalarda öne alırken, kripto paradan çok fazla bahsetmemeyi tercih ediyorlar.
Diğer taraftan Covid-19 salgını konusu toplumları hala tedirgin etmekle birlikte kısa ve orta vadede alınacak ve/veya artırılacak tedbirlere yönelik teknoloji ve uygulamalar konusundakidestek ve teşviklerin artırılması, sanal gerçeklik ve artırılmış gerçeklik ile siber güvenlik konularındaki çaba ve çalışmaları cesaretlendirmektedir. Aslında bu iki alan Türkiye gibi ülkeler için birer altın madeni gibidir.
Bu gelişmelerin ortaya koyduğu veya vurguladığı bir başka nokta da gerçekle içiçe geçmiş olan bu konuların birbirlerine bir seçenek olarak değil birlikte ele alınıp değerlendirilmesi gerektiği ve bu işin öncülüğünü yapan ülkelerin böyle değerlendirdiğidir.
Teknolojinin ve çıktılarının -salgın ortamında bile- baş döndürücü hızla gelişmesi, bizi bunları izlerken zorlamasının ötesinde, bu yarışın içerisinde yer almazsak tümüyle dışına itme tehlikesini içermektedir. Bu konudaki en çarpıcı örnek, yonga (chip) üretimindeki bir aksamanın otomotiv sektöründe tüm üretimi neredeyse durma noktasına getirmesidir. Düne kadar birbiri ile neredeyse hiç ilgisi olmayan iki sektörden biri bugün bu denli bağımlı hale gelmiştir. Otomotiv sektörü ki, beyaz eşya sektörünün yanında Türkiye’de Sanayi 4.0 kavramına en yakın sektör durumundadır.
Geçtiğimiz günlerdeki en çarpıcı olaylardan biri de Facebook, WhatsApp ve Instagram hizmetlerindeki uzun ve küresel ölçekli kesinti oldu. Tuhaf olan, her ne kadar aynı sahibe bağlı olsa da birbirinden bağımsız görünen bu üç (ve temel) sosyal medya uygulaması aynı gerekçe ile aynı sürede devre dışı kaldılar. Bu durum nasıl değerlendirilmelidir? Olası fırsatların büyüklüğü olarak mı yoksa gerek birey gerekse toplum olarak bizleri ileride bekleyen tehlike ve tehditlerin büyüklüğü olarak mı?
Son birkaç ay içerisinde yaşadığımız sel felaketleri ve orman yangınları ise, sadece bireylere yönelik acıları ve ülke ekonomisi üzerindeki olumsuz etkileri ile sınırlı olarak tartışılmış gibi görünmektedir. Halbuki, bu konu çok daha geniş bir biçimde ele alınmalıdır. Zira bundan sonra iklim değişiklikleri nedeniyle daha fazla karşılaşmak tehlikesi içeren bu felaketlere karşı teknolojinin daha etkin olarak kullanılması, en azından bu yıkımlarınacı dolu sonuçlarını ve olumsuz etkilerini azaltacak ciddi bir dizi seçenek yaratacaktır.
Daha sağlıklı günler dileklerimizle…
